Բազմապատկում։ Բազմանիշ թվի բազմապատկումը երկնիշ և եռանիշ թվերով

 

Նախ  վերհիշենք, թե ինչպես ենք բազմանիշ թիվը բազմապատկում միանիշ թվով՝

x	6	4	3
			3
1	9	2	9

 

Այժմ բազմանիշ  թիվը  բազմապատկենք երկնիշ   թվով:

Թիվը  երկնիշ  թվով՝ բազմապատկելիս  սյունակաձև  գրելու  դեպքում  նախ այն  բազմապատկում   ենք  միավորով,  արդյունքը գրում ենք գծից ներքև 1-ին տողում, ապա  տասնավորով, որի  արդյունքը  գրում ենք  երկրոդ տողում  1 նիշ խորքից, և արդյունքները գումարում ենք այնպես,  ինչպես  այս  օրինակներում՝

	x	4	5	6
			6	5
+	2	2	8	0
2	7	3	6
2	9	6	4	0

 

Այժմ    բազմանիշ   թիվը   բազմապատկենք  եռանիշ  թվով:

Թիվը  եռանիշ  թվով   բազմապատկելիս  սյունակաձև  գրելու դեպքում  նախ այն բազմապատկում ենք միավորով, արդյունքը գրում ենք գծից ներքև 1-ին տողում, ապա տասնավորով, որի  արդյունքը  գրում ենք  երկրոդ տողում  1 նիշ խորքից, հետո հարյուրավորով, որի արդյունքը գրում ենք երրորդ տողում 2 նիշ  խորքից և արդյունքները գումարում ենք այնպես, ինչպես օրինակում՝

 

	x	5	4	6	2
			1	2	3
+	1	6	3	8	6
1	0	9	2	4
5	4	6	2
6	7	1	8	2	6

 

1․ Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը։

678×5 = 3090

x	6	7	8
			5
3	0	9	0

 

1240×3 = 3780

x	1	2	4	0
				3
	3	7	8	0

 

585×55 = 3480

	x		5	8	5
				5	5
+		2	9	2	5
		3	4	8	0

 

548×66 = 36168

	x		5	4	8
				6	6
+		3	2	8	8
	3	2	8	8
	3	6	1	6	8

 

828×882 = 730296

	x			8	2	8
				8	8	2
+			1	6	5	6
		6	6	2	4
	6	6	2	4
	7	3	0	2	9	6

 

625×304 = 190000

	x				6	2	5
					3	0	4
+				2	5	0	0
				0	0	0
		1	8	7	5
		1	9	0	0	0	0

 

8624×126 = 1086624

	x			8	6	2	4
					1	2	6
+			5	1	7	4	4
		1	7	2	4	8
		8	6	2	4
	1	0	8	6	6	2	4

 

2․ Եթե Կարենի մտապահած թվի կրկնապատիկից հանենք 14 և արդյունքը բաժանենք 5-ի, կստանանք 60։ Ո՞ր թիվն է մտապահել Կարենը։

60 x 5 = 300

300 + 14 = 314

314 : 2 = 157

3. Կատարել գործողությունները․

1324+324 = 1648

 

+	1	3	2	4			Ստուգում՝	—	1	6	4	8
		3	2	4						3	2	4
	1	6	4	8					1	3	2	4

 

12345+23123 = 35468

+	1	2	3	4	5		Ստուգում՝	—	3	5	4	6	8
	2	3	1	2	3				2	3	1	2	3
	3	5	4	6	8				1	2	3	4	5

 

54123-12321 = 41802

 

—	5	4	1	2	3		Ստուգում՝	+	4	1	8	0	2
	1	2	3	2	1				1	2	3	2	1
	4	1	8	0	2				5	4	1	2	3

 

32191-2312 = 29879

—	3	2	1	9	1		Ստուգում՝	+	2	9	8	7	9
		2	3	1	2					2	3	1	2
	2	9	8	7	9				3	2	1	9	1

 

8456-2341 = 6115

—	8	4	5	6			Ստուգում՝	+	6	1	1	5
	2	3	4	1					2	3	4	1
	6	1	1	5					8	4	5	6

 

Տնային առաջադրանքներ.

1․ Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը։

174×5 = = 870

x	1	7	4
			5
	8	7	0

 

336×6 = 1056

x		3	3	6
				6
	1	0	5	6

 

466×24=11184

	x		4	6	6
				2	4
+		1	8	6	4
		9	3	2
	1	1	1	8	4

 

555×555 = 308025

	x				5	5	5
					5	5	5
+				2	7	7	5
			2	7	7	5
		2	7	7	5
		3	0	8	0	2	5

 

642×704 =451968

	x				6	4	2
					7	0	4
+				2	5	6	8
				0	0	0
		4	4	9	4
		4	5	1	9	6	8

 

1932×126 = 243432

	x			1	9	3	2
					1	2	6
+			1	1	5	9	2
			3	8	6	4
		1	9	3	2
		2	4	3	4	3	2

 

2․ Եթե Դավիթի  մտապահած  թվին ավելացնենք 2 և ստացված  գումարը փոքրացնենք 5 անգամ, ապա կստանանք 34։ Գտե՛ք Դավիթի մտապահված թիվը։ 

34 x 5 = 170

170 — 2 = 168

3. Կատարեք գործողությունները

9356-3421 = 5935

—	9	3	5	6			Ստուգում՝	+	5	9	3	5
	3	4	2	1					3	4	2	1
	5	9	3	5					9	3	5	6

12346+4371 = 16717

+	1	2	3	4	6		Ստուգում՝	—	1	6	7	1	7
		4	3	7	1					4	2	7	1
	1	6	7	1	7				1	2	4	4	6

23456+73212 = 96668

+	2	3	4	5	6		Ստուգում՝	—	9	6	6	6	8
	7	3	2	1	2				7	3	2	1	2
	9	6	6	6	8				2	3	4	5	6

12321-765

—	1	2	3	2	1		Ստուգում՝	+	1	2	5	7	6
			7	6	5						7	6	5
	1	2	5	7	6				1	1	8	0	1