«Հսկան» բալլադի բառարան

Կարդա՛ Հ. Թումանյանի «Հսկան» բալլադը: Բալլադից դուրս գրի՛ր անծանոթ բառերը, բացատրի՛ր, սովորի՛ր, տեղադրի՛ր բլոգումդ՝ վերնագրելով այսպես. «Հսկան» բալլադի բառարան

Լու — փոքրիկ, անթև, ցատկոտուն մակաբույծ միջատ, որ սնվում է մարդկանց և կենդանիների արյունով

Դասարանում

Տրված բառերից կամ արմատներից նոր բառեր կազմիր ակ, իկ, ուկ ածանցներով: Այդտեղ այդ ածանցները փոքրանում կամ քնքշացնո՞ւմ են:

Թափանցել — թափանցիկ

Շրջել — շրջիկ

Մարտ — մարտիկ

Սիրտ — սրտաճմլիկ

Ճանճ — ճանճքշիկ

Ախորժ — ախորժակ

Սահուն — սահունակ

Պահել — պահելակ

Ընդունել — ընդունակ

Մոլորել — մոլորակ

Գիտենալ — գիտուկ

Պատվիրել — պատվիրակ

Բուռն — բռնակ

Կտրել — կտրուկ

Դիպչել — դիպչուկ

Խուսափել — խուսափուկ

Առաջադրանքներ «Հայոց լեզու» քրքից

Տրված բառերից նորե՛րը կազմիր ակ, իկ և ուկ ածանցնավոր: Այդ ածանցներն ինչ իմաստ են տալիս բառին:

Ա. Աստղ, արկղ, թիթեռ, թերթ, դուռ(ն), թռչուն, խոզ, գառ(ն)

Բ. Հայր, մարտ, տատ, պապ, քաղցր, անուշ, որդի, տաք, հարս

Աստղ — աստղիկ

Արկղ — արկղիկ

Թիթեռ — թիթեռնիկ

Թերթ — թերթիկ

Դուռ — դռնիկ

Թռչուն — թռչնակ

Խոզ — խոզուկ

Գառ — գառնուկ

Հայր — հայրիկ

Մայր — մայրիկ

Տատ — տատիկ

Պապ — պապիկ

Քաղցր — քաղցրիկ

Անուշ — անուշիկ

Որդի — Որդյակ

Տաք — տաքուկ

Կարս — հարսիկ

 

Տրված բառաշարքերից ընտրի՛ր ածանցավոր բառերը և արմատը ածանցից գծիկով բաժանիր:

Օրինակ

Ձկնիկ — ձկն (ձուկն) — իկ:

Տնակ — տն (տուն) — ակ:

 

Մկնիկ — մկ (մուկ) — իկ

Շնիկ — շն (շուն) — իկ

Սիրուն — սիրուն — իկ

Թիթեռնիկ — թիթեռ — իկ

Ծիտիկ — ծիտ — իկ

Քթիկ — քթ (քիթ) — իկ

Մատիկ — մատ — իկ

Թվերի արտադրիչներ

Հետևյալ թվերը վերլուծեք պարզ արտադրիչների

32|2

16|2

8|2

4|2

2|2

1

32 = 2 x 2 x 2 x 2 x 2 x 1

45|5

9|3

3|3

1

45 = 5 x 3 x 3 x 1

56|2

28|2

14|2

7|7

1

56 = 2 x 2 x 2 x 7 x 1

78|2

39|3

13|13

1

78 = 2 x 3 x 13 x 1

92|2

46|2

23|23

1

92 = 2 x 2 x 23 x 1

46|2

23|23

1

46 = 2 x 23 x 1

145|5

29|29

1

145 = 5 x 29 x 1

234|2

117|3

39|13

13|13

1

234 = 2 x 3 x 13 x 13

324|2

162|81

81|81

1

324 = 2 x 81 x 81 x 1

365|5

73|73

1

365 = 5 x 73 x 1

398|2

199|199

1

2 x 199 x 1 

426|2

213|2

71|71

1

426 = 2 x 2 x 71 x 1

428|2

214|2

107|107

1

428 = 2 x 2 x 107 x 1

505|5

101|101

1

505 = 5 x 101 x 1 

Կարծես թե դարձել եմ ես տուն

  • Կարդա ՛ Վահան Տերյանի «Կարծես թե դարձել եմ ես տուն…» բանաստեղծությունը:

Կարծես թե դարձել եմ ես տուն,
Բոլորն առաջվանն է կրկին,
Նորից դու հին տեղը նստում,
Շարժում ես իլիկը մեր հին:

Մանում ու հեքիաթ ես ասում,
Մանում ես անվերջ ու արագ,
Սիրում եմ պարզկա քո լեզուն,
Ձեռներըդ մաշված ու բարակ։

Նայում եմ, մինչև որ անզոր
Գլուխըս ծնկիդ է թեքվում,
Նորից ես մանուկ եմ այսօր,
Դրախտ է նորից իմ Հոգում։

Արևը հանգչում է հեռվում,
Գետից բարձրանում է մշուշ,
Հեքիաթըդ անվերջ օրորում,
Իլիկըդ խոսում է անուշ…

Հարցեր և առաջադրանքներ

  1. Պատմի՛ր բանաստեղծությունը:

Բանասստեղծությունը նրա մասին էր, որ Վահան Տերյանը մտքով գնացել էր իր մանուկ ժամանակվա տունը:

  1. Ըստ բանաստեղծության պատմի՛ր մոր մասին:

Վահան Տերյանի մայրիկը հեքիաթ էր պատմում և տունն էր մաքրում և նրա ձեռքերը արդեն մաշված և բարակ էր:

  1. Գտի՛ր բնությունը պատկերող տողերը:

Արևը հանգչում է հեռվում,
Գետից բարձրանում է մշուշ,
Հեքիաթըդ անվերջ օրորում,
Իլիկըդ խոսում է անուշ

  1. Բացատրի՛ր պարզկա լեզու, մաշված ձեռքեր մակդիրները:

Մաշված ձեռք — երբ շատ ես գործ անում քո ձեռքերը փոխաբերական իմաստով մաշվում են:

Պարզկա լեզու — պարզ լեզու

  1. Բացատրի՛ր հստևյալ փոխաբերությունները

Ա)Արևը  հանգչում է հեռվում: — Արևը հեռվում մայր է մտնում:

Բ)Իլիկդ խոսում է անուշ: — Իլիկդ պտտվում է անուշ:

Գ) Դրախտ է նորից իմ հոգում: — Նորից երջանիկ եմ:

Սեփական և ընկերների խոսքում գործածվող օտար, ժարգոնային, առօրյա — խոսակցական բառերի բառարան

  1. Սեփական և ընկերների խոսքում գործածվող օտար, ժարգոնային, առօրյա-խոսակցական բառերի բառարան։ Ուշադրություն դարձրո՛ւ քո, ընկերներիդ, հարազատներիդ բանավոր խոսքին, դո՛ւրս գրիր ոչ գրական բառերը (օտար, ժարգոնային, առօրյա-խոսակցական), գրի՛ր դրանց գրական(ճիշտ) տարբերակները և կազմի՛ր էլեկտրոնային բառարան(կարող ես օգտվել «Օտար բառերի բառարան«-ից, այլ բառարաներից )։

Տելեվիզոր — հեռուստացույց

Չայ — թեյ

Կոմպյուտեր — համակարգիչ

Շոր — հագուստ

Շալվար — տաբատ

Պեսոկ — շաքարավազ

Նաուշիկ — ականջակալ

Կնոպկա — կոճակ

Կուռտկա — բաճկոն

Գառաժ — ավտոտնակ

Պիստալետ — հրացան

Խալադիլնիկ — սառնարան

Ինտերնետ — համացանց

Կոֆե — սուրճ

Վիլկա — պատառաքաղ

Տվոռոգ — կաթնաշոռ

Ադձյալ — ծածկոց

Պռոստինյա — սավան

Դիվան — բազմոց

Կռեսլո — բազկաթոռ

Գուփկա — սպունգ

Լյուստռա — ջահ

Կռան — ծորակ

Պոլ — հատակ

Պատալոկ — առաստաղ

Պադակոլնիկ — պատշկամբ

Սվետաֆոռ — լուսացույց

Պուլտ — հեռակարավարման վահանակ

Շնուռ — լար, քող

Մխիթար Սեբաստացու մասին

Մխիթար Սեբաստացու իսկական անունը եկել է Մանուկ: Նա սովորել է Սեբաստիայի Սուրբ Նշան, ապա Էջմիածնի, Սևանի, Կարինի վանքերում։ 1693 թվականին մեկնել է Բերիա, որտեղ ծանոթացել է կաթոլիկ միսիոներների հետ։ 1696 թվականին դարձել է քահանա, հետո ստացել վարդապետական գավազան։ 1701 թվականին Կոստանդնուպոլսում հիմնադրել է միաբանություն։ Հռոմի իշխանություններից ձեռք բերելով վանք հիմնելու համաձայնություն 1706 թվականին Վենետիկին ենթակա Հունաստանի Մեթոն բերդաքաղաքում ձեռնամուխ է եղել վանքի կառուցմանը։ Հռոմի պապը Սեբաստացուն շնորհել է աբբահոր կոչում։ Խուսափելով թուրքական հարձակումներից միաբանությունը տեղափոխվել է Վենետիկ։ 1717 թվականին Վենետիկի Ծերակույտը հրովարտակով Սուրբ Ղազար կղզին շնորհել է միաբանությանը։ Այստեղ Սեբաստացին կառուցել է եկեղեցի, բացել դպրոց, պատրաստել է միաբան գործիչներ։ Սուրբ Ղազարում նա զբաղվել է մատենագիտական աշխատանքով ղեկավարել իր սաների բանասիրական հետազոտական աշխատանքները, կատարել թարգմանություններ, հրատարակել գրքեր։ Սեբաստացու մահվանից հետո միաբանությունը, ի պատիվ նրա, կոչվել է Մխիթարյան։

Վահագն Վիշապաքաղ

Գիտե՞ք արդյոք` ինչու է Ծիր Կաթինը կոչվում Հարդագողի ճանապարհ։ Իսկ ի՞նչ գիտեք Վահագնի մասին. ինչո՞ւ են նրան անվանում Վիշապաքաղ։Վահագնը հեթանոս հայերի ամենասիրելի աստվածներից մեկն էր։ Ժողովուրդը նրան Վիշապաքաղ էր անվանում։ Նրա մասին երգը ներկայացնելով` Խորենացին գրում է. «Մենք մեր ականջով լսեցինք, թե ինչպես այս ոմանք երգում էին փանդիռներով»(Փանդիռ – լարային նվագարան)։ Շնորհիվ Պատմահոր մեզ է հասել Վահագնի մասին պատմող զրույցը։ Այդ զրույցից իմանում ենք, որ Վահագնը վառվռուն ու արեգակնափայլ աչքերով, հրեղեն մազերով, բոցավառ մորուքով խարտյաշ պատանի էր։

Երկնում1 էր երկինքը, երկնում էր երկիրը,
Երկնում էր և ծովը ծիրանի2,
Երկունքը բռնել էր ծովում
Նաև կարմրիկ եղեգնիկին։

Եղեգնի փողով ծուխ էր ելնում,
Եղեգնի փողով բոց էր ելնում,
Եվ բոցից դուրս էր վազում
Մի խարտյաշ3 պատանեկիկ։

Վազում էր խարտյաշ մի պատանեկիկ,
Նա հուր4 մազեր ուներ,
Բոց մորուք ուներ,
Եվ աչքերն էին արեգակներ։

1. Երկնել – ծնել, ստեղծել։
2. Ծիրանի – ծիրանագույն, ոսկեգույն։
3. Խարտյաշ – շիկահեր։
4. Հուր – կրակ։

Հնում մարդիկ պաշտում էին բազմաթիվ աստվածների և դրանցից ամեն մեկին մարմնավորել էին որպես բնության մի երևույթի։ Ահա Վահագնը հին հայերի համար մարմնավորում էր ամպրոպն ու կայծակը։ Նա նաև քաջության, հերոսության ու ռազմի աստվածն էր։ Ասում են, որ հայոց թագավորները նրանից քաջություն և ուժ էին խնդրում և դիմում նրան պատերազմներից առաջ։
Վահագնի մասին մի ավանդություն է ներկայացնում 7-րդ դարի հեղինակ Անանիա Շիրակացին։ Պատմում են, թե մի ցուրտ ձմեռային գիշեր Վահագնը ասորիների Բարշամ թագավորից հարդ է գողանում Հայոց երկրի անասուններիի կերակրելու համար։Հարդը տանելիս դրա մի մասը թափվում է՝ առաջացնելով սպիտակ հետք «Հարդագողի ճանապարհ»։ Այստեղից էլ հայերի մեջ ընդունված է Ծիր Կաթինն անվանել Հարդագողի ճանապարհ։ Հին հունական դիցաբանու թյան մեջ Ծիր Կաթինի ծագումը կապում են Հերակլեսի անվան հետ։

Ո՞վ էր Վահագնը։

Վահագնը վառվռուն ու արեգակնափայլ աչքերով, հրեղեն մազերով, բոցավառ մորուքով խարտյաշ պատանի էր։ Նա Հայերի ամենասիրած Աստվածներից մեկն էր: Նա համ ամպրոպի ու կայծակի ու նաև քաջության, հերոսության ու ռազմի աստվածն էր:

Ի՞նչ գիտեք նրա մասին և որտեղի՞ց։ Այլ տեղեկություններ հավաքիր Վահագն Վիշապաքաղի մասին։

Վահագն կրել է «Վիշապաքաղ» անունը, քանի որ ըստ ավանդույթի պայքարել է խավարի վիշապների դեմ։ Հին հայերի պատկերացմամբ երկինքը նման էր ծովի։ Կարծում էին, թե ամպրոպի ժամանակ փոթորկալից ամպերով ծածկված ու մթամած երկինքը միախառնվում է երկրին, և նրանք բռնվում են երկունքի ցավերով։ Եվ երբ ամպերը որոտում են, լուսավորվում կայծակից ու փայլակից, երկնային ծիրանագույն ծովի մեջ, իբր, կարմիր եղեգ է վառվում, որի բոցերի ու ծխի միջից ծնվում է խարտիշահեր, բոցամորուս և Արեգակի նման փայլող աչքերով մի պատանեկիկ։ Այդ պատանին հին հայերի ամպրոպի և կայծակի աստված Վահագն էր, որին կոչում էին նաև Վիշապաքաղ մականունով։

Պարզ և բաղադրյալ թվեր

Պարզ և բաղադրյալ թվեր

 

Դասարանական առաջադրանքներ

1․ Ո՞րն է ամենափոքր բաղադրյալ թիվը։ 

4

2․ Գտե՛ք այն բոլոր պարզ թվերը, որոնք աստղանիշի փոխարեն տեղադրելու դեպքում անհավասարությունը ճիշտ կլինի։ 

8 x * < 72, * = 2, 3, 5, 7

3 x *< 99, * = 2, 3, 5, 7, 11, 13, 15, 21, 23, 27, 31, 33

  1. Ի՞նչ թվով պետք է բազմապատկել 18-ը, որպեսզի արտադրյալը 300-ով մեծ լինի 3300-ից։ 

200

4․ 2-ը և 3-ը պարզ թվեր են, որոնց տարբերությունը հավասար է 1-ի։ Կա՞ արդյոք պարզ թվերի ուրիշ այդպիսի զույգ։ 

Ոչ

5․ Հնարավո՞ր է 33 մատիտն այնպես բաժանել 4 աշակերտների մեջ, որ յուրաքանչյուրին բաժին ընկած մատիտների քանակը կենտ թիվ լինի։

Հնարավոր չէ  

Տնային առաջադրանքներ 

1․ Որոշե՛ք, թե 1, 95, 211,  47, 491, 653, 651, 83, 900 թվերից որոնք են պարզ։

211, 47, 491, 653, 651, 83

2․ Գտեք տրված թվերի ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարը։ 

(25, 35) — 5

(1, 82) — 1

(18, 24) — 2 

(64, 68) — 2

(93, 36) — 2

(66, 32) — 2

3․ Խորանարդի նիստի պարագիծը 72 սմ է։ Որքա՞ն է այդ խորանարդի ծավալը։ 

13 x 13 x 13 = 1097

4․ 29, 44, 81, 37, 123, 1, 673, 625, 769, 602, 827 թվերից առանձնացրեք՝ 

պարզ թվերը — 44, 602, 123, 

բաղադրյալ թվերը — 29, 81, 37, 673, 625, 769, 827

5․ Խանութ բերեցին 53 արկղ արևածաղկի ձեթ՝ ամեն արկղում 18շիշ։ Մեկ շաբաթում այդ ձեթից վաճառվեց 486 շիշ։ Քանի՞ արկղ ձեթ մնաց չվաճառված։ 

468

Ինքնակենսագրություն

Մայրիկի մասին

Մարիկիս անունը Զարինե է, բայց նրան բոլորը անվանում են ուղղակի Զառա: Մայրիկս աշխատել է որպես լրագրող և հաղորդավարուհի էր, իսկ հիմա անգլերենի թարգմանչուհի է: Մայրիկս սիրում է նայել հեռուստացույց և չի սիրում ոչ մի բան նախորոք որոշել և ես, երբ հարցնում եմ նրան (Ի՞նչ ենք անելու այսօր) նա ասում է, որ ինչ լինի դա էլ կլինի:

Հայրիկի մասին 

Հայրիկիս անունը Միքայել է: Հայրիկիս մասնագիտությունը ճարտարապետությունն է, ինչպես նաև իր երեխաների այսինքն իմ եղբոր և քրոջ մասնագիտությունն է: Հայրիկս սիրում է զբոսնել և զրուցել տարբեր բաներից:

Առաջին վարժապետի ու դպրոցի մասին

Իմ առաջին դպրոցը Մխիթար Սեբաստացի դպրոցն է: Այդ դպրոցում մենք դասերը անում էինք համակարգչով: Իմ առաջին դասատուն եղել է ընկեր Կարինեն: Նա մեզ շատ լավ էր սովորեցնում ամեն ինչը, համ տառերը համ բառերը և այլ լիքը բաներ:

Զանցել գործիքագոտուն